Komitet Naukoznawstwa, zgodnie z zakresem swoich zadań rozwija współpracę międzynarodową. Okres pandemii ogranicza jej formy do kontaktów zdalnych oraz prac realizowanych w przygotowywanych publikacjach. Prowadzona aktualnie współpraca polsko-francuska jest kontynuacją dobrze rozwiniętych kontaktów w poprzednich kadencjach działalności Komitetu. Warto tu przypomnieć zainteresowanie Komitetu Naukoznawstwa misją tworzenia Konsorcjum DARIAH Polska, które zostało utworzone dekretem Rady Ministrów 18. sierpnia 2014 roku. Oficjalne rozmowy ze strony francuskiej prowadził wówczas prof. Jacques Dubucs, dyrektor Departamentu Nauk Humanistycznych i Społecznych w Ministerstwie Szkolnictwa Wyższego, Badań Naukowych i Innowacji. Formalną wizytę w Polsce w maju w 2014 roku w związku z przygotowaniem wejścia Polski do Konsorcjum DARIAH ERIC połączył z przyjęciem zaproszenia z Komitetu Naukoznawstwa i udział w posiedzeniu Komitetu włączył do programu pobytu w Polsce. 20. maja 2014 roku na posiedzeniu plenarnym Komitetu Naukoznawstwa odbyła się interesująca debata zatytułowana Higher education in the light of contemporary tendencies in science and educational politics z obszernym wprowadzeniem Jacques’a Dubucsa, komentarzem prof. UWr Marceliny Zuber, która z racji pełnionej na Uniwersytecie Wrocławskim funkcji koordynatora programu Master Erasmus Mundus MITRA podjęła problem umiędzynarodowienia studiów. Posiedzenie przebiegało dalej w swobodnej żywej dyskusji dotykającej wielu istotnych problemów, które zostały wówczas zasygnalizowane, a dziś są wyzwaniem dla naukoznawców, chcących oddziaływać na kształtowanie efektywnej polityki naukowej i edukacyjnej.
W misję tworzenia Konsorcjum DARIAH Polska włączona była bliska współpracownica naukowa prof. Dubucsa w CNRS, dr Wioletta Miskiewicz, której zostało powierzone to zadanie w 2011 roku przez dyrektora DARIAH EU, Laurenta Romary’ego. Dr Wioletta Miskiewicz jako absolwentka filozofii Uniwersytetu Warszawskiego jest niezwykle aktywna na rzecz kontaktów naukowych między Polską a Francją. Do jej znaczących osiągnięć na tym polu należy zainicjowanie współpracy polsko-francuskiej w tworzeniu Platformy archiwum cyfrowego Szkoły Lwowsko-Warszawskiej (Archives Numériques de l'École Lvov Varsovie http://www.elv-akt.net/). Do realizacji tego ambitnego zadania doszło dzięki podpisaniu 22. lipca 2005 roku obustronnej umowy przez PAN i Uniwersytet Warszawski oraz CNRS i Uniwersytet Sorbonne-Pantheon. Wioletta Miskiewicz została kierownikiem projektu eLV i koordynatorem naukowym. W 2019 roku, obchodzonym we Francji i w Polsce jako „Rok polsko-francuskiej współpracy naukowej” (dla upamiętnienia 100. odnowienia stosunków dyplomatycznych między dwoma krajami) Wioletta Miskiewicz została zaproszona przez Redakcję Zagadnień Naukoznawstwa do współpracy. Przyjęła funkcję redaktora gościnnego do przygotowania specjalnego wydania Zagadnień Naukoznawstwa. Nieoczekiwana sytuacja pandemiczna opóźniła publikację, ale mimo to nie osłabiła współpracy z Komitetem Naukoznawstwa. 20. listopada 2020 r. dr Wioletta Miskiewicz uczestniczyła w zdalnym posiedzeniu plenarnym Komitetu Naukoznawstwa, prezentując omówiony wcześniej z Redakcją projekt dwu numerów Zagadnień Naukoznawstwa poświęconych współpracy polsko-francuskiej, głównie w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych.
Materiały do publikacji przygotowane w ścisłej współpracy Redakcji Zagadnień Naukoznawstwa stanowią pewien przegląd badań, który jakkolwiek wybrany tylko w pewnym niewielkim wycinku, to w aspekcie historyczno-kulturowym odsłania bogactwo i złożoność tych wzajemnych relacji i spojrzeń na transformacje jakie dokonały się we współczesnej historii Europy. Jest to szczególnie widoczne w artykule Joanny Nowickiej (Université de Cergy Pointoise), „La circulation et le tranfert des idées France/Pologne. Influence de representations préconsues”. (Tekst został przygotowany w obydwu wersjach językowych). W dziale zaś archiwaliów znajdują się „prawdziwe perełki”, bo tak można określić teksty dotyczące Towarzystwa Historyczno-Literackiego i Biblioteki Polskiej w Paryżu, akt kolokwium polsko-francuskiego (PAN/CNRS, Archives Henri Poincaré, 2007) „Buffon (1707-1788) et la Pologne”, a także korespondencji między matematykami: Jeanem Leroyem i Julienem Schauderem. W osobnych artykułach przedstawiona jest też działalność instytucjonalna Stacji Naukowej PAN w Paryżu, Ośrodka Kultury Francuskiej i Studiów Frankofońskich w Warszawie oraz Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. W prezentowanych do publikacji materiałach spojrzenie historyczne łączy się z ujęciem systemowym, a przeszłość z wyzwaniami współczesności jakie stawia współpraca poprzez internet oraz w rozmaitych obszarach tworzonych sieci badawczych. Problemy te porusza Jacques Dubucs w artykule „Epistemologia sieci, konwergencja, współpraca, afiliacja” („Épistemologie de web, convergence, collaboration, affiliation”), a także Jan Zygmunt z Akademii Leona Koźmińskiego w artykule recenzyjnym „When cooperation becomes ubiquitously digital”, odnoszącym się do głośnej już publikacji książkowej Dariusza Jemielniaka i Aleksandry Przegalińskiej, Collaborative Society, wydanej w MIT Press w 2020 roku. Współpraca polsko-francuska odsłania też szczególną sieć relacji, które przekraczają ramy artykułów naukowych. A są nimi te relacje personalne, które z płaszczyzny intelektualnej przekształciły się w przyjacielską. Widzimy tu znakomitych współczesnych humanistów, polskich artystów (jak m.in. Krzysztof Kieślowski, Czesław Miłosz, Olga Tokarczuk) i klasyków myśli humanistycznej (którzy tak jak Józef Czapski, Leszek Kołakowski, Barbara Skarga, Krzysztof Pomian, by wspomnieć choćby tych kilka nazwisk) stali się szczególnie bliscy Francuzom. Krzysztofowi Pomianowi poświęcony został osobny tekst Pawła Rodaka (UW/Sorbonne) opisującego zorganizowaną w Paryżu w dniach 4-6 kwietnia 2019 międzynarodową konferencję z okazji jubileuszu 85. rocznicy urodzin Krzysztofa Pomiana. Konferencja pod wymownym tytułem Parmi les hommes, les objects et les signes. Hommage à Krzysztof Pomian („Wśród ludzi, rzeczy i znaków. Krzysztofowi Pomianowi w darze”) zorganizowana została przez Stację Naukową PAN oraz Institut national d’histoire de l’art i Centre de civilisation polonaise Sorbonne Universite. Tekst Pawła Rodaka uzupełniony został o osobiste wyznanie Dominique’a Pestre’a (L’Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales), który swoją światową karierę w historii nauki powiązanej z myślą społeczno-polityczną rozpoczął po doktoracie u Krzysztofa Pomiana na początku lat 80.
Do tego specjalnego wydania Zagadnień Naukoznawstwa autorzy zgłaszali oryginalne własne prace badawcze (jak np. Helen i André Włodarczykowie, którzy zaprezentowali swój autorski program gramatyki rozproszonej, budowanej do tworzenia nowej ramy pojęciowej dla badanych w lingwistyce stosowanej procesów przetwarzania języka naturalnego z użyciem technik komputerowych), jak i teksty przeglądowe, archiwalne i recenzyjne autorów francuskich i polskich (w tym także afiliowanych w ośrodkach francuskich).
Przygotowanie wspólnej publikacji jest wartościową formą współpracy realizowanej w ramach działalności Komitetu Naukoznawstwa.
Należy spodziewać się jeszcze bardziej ścisłej i poszerzonej współpracy polsko-francuskiej.
(opr. U. Żegleń)